TẾT ÔNG CÔNG ÔNG TÁO
Vào ngày 23 tháng Chạp (ngày 23 tháng 12 Âm lịch) hàng trăm người Việt Nam làm lễ cúng Ông Công Ông Táo lên tâu với Ngọc Hoàng Thượng Đế về mọi việc của gia chủ trong một năm.
Ý nghĩa:
Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam có nguồn gốc từ 3 vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ và được người Việt ta hóa thành huyền tích “hai ông và một bà” – vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp. Tuy vậy, người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc Ông Công Ông Táo. Người Việt ta quan niệm rằng: Ba vị Thần Táo định đoạt phước đức cho gia đình, phước đức này là do việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà. Hàng năm, đúng vào ngày 23 tháng Chạp là ngày Táo Quân lên chầu trời nên mọi người thường gọi là “tết Ông Công Ông Táo”, lễ cúng luôn phải có cá chép. Vì theo quan niệm của người Việt, Táo Quân luôn cưỡi cá chép hóa rồng lên chầu trời. Táo Quân lên chầu trời báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của gia đình gia chủ mình trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả. Lễ tiễn Ông Công Ông Táo được chuẩn bị rất thịnh soạn. Đây là một nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt Nam được lưu truyền trong dân gian từ nhiều đời nay.
Cách sửa lễ thắp hương:
Lễ cúng Ông Công Ông Táo được các gia đình chuẩn bị rất kỹ lưỡng và coi trọng, lễ vật chuẩn bị sửa lễ cho cúng gồm:
- Mâm cỗ mặn, bánh kẹo, rượu, trầu cau, hoa quả, hương thơm.
- Ba bộ mũ áo, hai mũ cánh chuồn dành cho các Táo ông, một mũ không có cánh chuồn dành cho Táo bà. Cùng với đó là hia hài Táo Quân. Ngoài ra còn có vàng nén.
Lưu ý: Màu sắc của mũ áo Táo Quân vì màu sắc sẽ khác năm theo Ngũ hành của năm. Năm hành Kim thì dùng màu vàng; năm hành Mộc thì dùng màu trắng; năm hành Thủy thì dùng màu xanh; năm hành Hỏa thì dùng màu đỏ; năm hành Thổ thì dùng màu đen.
Lễ vật cúng Táo Quân ở mỗi miền có khác nhau đôi chút. Người miền Bắc thường cúng cá chép còn sống thả trong chậu nước, với quan niệm “cá hóa long” – cá sẽ biến thành rồng đưa ông Táo về Trời. Người miền Trung thường cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ. Còn ở miền Nam thì đơn giản hơn, người ta chỉ cũng mũ, áo và đôi hia bằng giấy là đủ.
Lễ cũng tiễn đưa ông Táo chầu Trời thường được cúng từ tối ngày 22 tháng Chạp đến trước giờ Ngọ ngày 23 tháng Chạp hàng năm. Vì mọi người quan niệm, lễ cúng ông Táo cần phải được tiến hành trước khi ông Táo bay về trời báo cáo Ngọc Hoàng, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp.
VĂN KHẤN CHO TẾT TÁO QUÂN
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
- Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ chúng con là:…….
Ngụ tại:……..
Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm vật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén hương tín chủ chúng con thành tâm kính bái.
Chúng con kính mời Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.
Kính mong Thần tấu bẩm giúp cho, làm ăn chân chính, gia tộc ấm êm, xóm làng bình an, vui vẻ.
Cúi xin Tôn thần gia ân châm chước cho mọi sai phạm lỗi lầm trong năm qua của chúng con. Xin Tôn thần ban phước lành, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe đồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự như ý.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.
Giãi tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Nam Mô A Di Đà Phật! ( 3 lần, 3 lạy).
Cẩn giáo!
Lưu ý: Sau khi bày lễ và thắp hương tuần đầu tiên, tiến hành khấn. Đợi tuần hương đầu tàn thì thắp thêm hai tuần hương nữa mới được tạ lễ và hóa vàng. Sau khi hóa vàng xong mang cá vàng ra sông, hồ, ao,…thả để Táo Quân lên chầu Ngọc Hoàng.